Verhalen uit de kelder

Maandag 21 september was PvdA-lid en buitenlandreporter Ralph du Long aanwezig bij de Human Dimension Implementation Meeting in Warschau, georganiseerd door het Office for Democratic Insitutions and Human Rights (ODIHR) van de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE). Hij was daar getuige van een indrukwekkend stil protest.

Maandagochtend.  ODIHR directeur Georg Link van de OVSE heet ambassadeurs en hoge vertegenwoordigers van 57 landen welkom in de immense zaal van het Sofitel in Warschau. Hij opent daarmee de jaarlijkse en grootste mensenrechtenconferentie in het OVSE gebied: de HDIM: Human Dimension Implementation Meeting. Ruim veertienhonderd diplomaten, ministers, hoogwaardigheidsbekleders, vertegenwoordigers van alle mogelijke typen NGO’s en van alle mogelijke rechtstatelijke systemen wisselen gedurende 14 dagen van gedachten over alle mogelijke mensenrechtenthema’s.

Dan, helemaal aan de andere kant, recht tegenover hem, staan ruim 20 activisten op.

Ze dragen witte T-shirts met daarop de beeltenis van gevangenen in Azerbeidzjan: mensen die vanwege hun opvattingen jarenlange gevangenisstraffen kregen.

Roerloos en stil blijven ze staan. Ook als de komende voorzitter van de OSCE, Duitsland, het woord neemt. De ambassadeur vertelt hoe belangrijk mensenrechten zijn voor Duitsland en dat hij helaas moet constateren dat het niet overal in het OSCE gebied even goed gesteld is.

Op geen enkel moment adresseert hij het levend bewijs daarvan, de zwijgende groep die tegenover hem staat. Later doet de Canadese ambassadeur dat wel: ‘Let me assure Civil Society that your silent protest has been heard’. Meer delegaties twitteren over de actie, waaronder de Nederlandse mensenrechten ambassadeur Kees van Baar.

De 20 activisten zijn leden van het CSP, het Civil Solidarity Platform. Een bont samenwerkingsverband van mensenrechtenorganisaties uit de hele OVSE regio die onder vaak moeilijke omstandigheden werken in landen als Armenië, Turkmenistan, Kirgizië, Azerbeidzjan, Wit-Rusland, Moldavië, Oezbekistan, Oekraïne en Rusland. Van een statige, grijze Zweedse gentleman tot een jonge Oekraïense activiste: ze staan op. Voor hun collega’s, voor hun vrienden, voor vrijheidsrechten. Het is geen massa. Er zijn geen leuzen. Geen rake statements.  In al zijn eenvoud is het indrukwekkend.

Voorafgaand aan de HDIM, hield het CSP haar eigen jaarlijkse vergadering in Warschau. Veel verhalen werden gewisseld, veel rapporten verspreid en video’s vertoond. En daartussen een heel klein boekje met een donkere omslag en een foto van een vogeltje. ‘Kelder boek’ staat op de kaft. Het heeft iets sprookjesachtig schattigs.

In het boekje staan handgetekende schetsen van ruimtes en korte verklaringen. De schetsen zijn huizen waarin Oekraïense burgers werden vastgehouden. De verklaringen zijn van gewone mensen die vertellen hoe ze in de kelders werden gemarteld. Omdat het oorlog is. Er is niets leuks aan dit boekje. Het is een schattig ogend kind dat je de ogen uitkrabt. Er is oorlog en crisis in Europa. Het wordt koud in Warschau.

Ralph du Long, PvdA Buitenlandreporter

PvdA-Europarlementariër Kati Piri zet zich ervoor in dat de mensenrechten in Azerbeidzjan worden gerespecteerd. Zij riep het land onlangs op om alle politieke gevangen vrij te laten.

Kijk hier voor het artikel.