Opinie van Michel Berends: Universiteit van het Noorden in Drenthe, een lerende regio

1 augustus 2019

Met de 4 O’s (ondernemen, onderwijs, onderzoek en overheid) als basis zijn nieuwe activiteiten van de Rijksuniversiteit in Drenthe kansrijk.

Dagblad van het Noorden kopte op 12 juli dat de Rijksuniversiteit Groningen (RuG) nieuwe activiteiten wil ontplooien in Drenthe. Een loffelijk initiatief. Jouke de Vries, bestuursvoorzitter RUG, denkt daarbij aan leerplaatsen van bedrijven en niet zozeer aan een campus met faculteiten en collegezalen. Dat valt uit oogpunt van doelmatigheid en kostenbeheersing te begrijpen.

Als voorbeeld wordt Brainport Eindhoven genoemd, waar ondernemers, onderwijs, onderzoek en overheid (de 4 O’s) ferm samenwerken. De Vries geeft ook aan dat hij met een voorstel naar de Drentse Staten komt, gezien de oproep die is gedaan in een statenbreed ondersteunde motie. Dit lokte zelfs een warm hoofdredactioneel commentaar uit.

Prikkelende kijk

In dezelfde krant geeft Herman Blom op de opiniepagina zijn prikkelende kijk op de zaak: ,,Drenthe heeft al een universiteit: de RuG!” De academisering van de beroepsbevolking vormt volgens hem een bedreiging van de economie. Vergeet het mbo niet!, is zijn appèl. Doorlopende leerlijnen mbo, hbo en master kunnen daarin voorzien. Met het stapelen van opleidingen is trouwens ook niets mis mee. Het gaat om een lerende regio met onderzoeksinstituten en startende ondernemers.

Als kapstok kan het voortreffelijke rapport van Engbert Boneschansker en Gert-Jan Hospers dienen met de fraaie titel: Trots, trend en traditie in het Noorden, de samenhang tussen innovatie, cultuur en identiteit in de Noord-Nederlandse economie (2009). Helaas heeft dit rapport al die jaren niet de aandacht gekregen die het verdient. De schrijvers geven aan dat de 4 O’s langdurig innig moeten samenwerken om zaken van de grond te krijgen.

Boneschansker en Hospers maken onderscheid in de hardware, software en mindware van een regio, in dit geval de Noordelijke achtergebleven ‘boeren’-regio met zijn ‘ver weg’-imago. Met hardware wordt bedoeld tastbare faciliteiten in de regionale economie als arbeid, kapitaal, grondstoffen maar ook infrastructuur als wegen, (lucht)havens en snel internet. Naast deze hardware gaat het om de software, dat wil zeggen ondernemers die de faciliteiten gebruiken. Bij mindware gaat het om de beeldvorming, perceptie en imago bij inwoners van een regio en bij buitenstaanders. Het samenspel tussen de drie krachten bepaalt of ontwikkeling en innovatie tot stand komt.

Buitenlandse voorbeelden

De schrijvers tonen aan de hand van buitenlandse voorbeelden aan, dat relatieve achterstandsregio’s er helemaal bovenop kunnen komen zoals Voralberg in Oostenrijk met nog geen half miljoen inwoners net als Drenthe. In Voralberg hebben de vier O’s aansluiting gezocht bij de trots en traditie van houtarchitectuur en het in een hypermodern jasje gestoken, dat vele toeristen trekt. De Zwitserse Watch Valley met high tech horloges als Omega is ook een treffend voorbeeld. Het Duitse Ruhrgebied met zijn Haldes, oude steenkoolhopen verfraait met enorme kunstwerken, moet ook vermeld worden, iets voor een statenexcursie samen met gemeenteraden?

In alle situaties is sprake van een sterke binding met cultuuruitingen zoals een sterk beeldmerk of landmarks. Denk aan de tulpen en molens voor Nederland, water voor Friesland; hunebedden, TT, Wildlands en de radiotelescopen voor Drenthe. Kwaliteit staat voorop, opleidingen zullen altijd de loodzware accreditaties door moeten en niet zoals de Burton Academie in Veenhuizen enige jaren geleden, die namelijk dacht het wel zonder accreditaties te kunnen stellen en dan ook rap ter ziele ging. Aan hun monumentale onderkomen Klein Soestdijk lag het in ieder geval niet! Dat het een kwestie is van lange adem mag duidelijk zijn, maar een beetje bestuurder weet hoe zij/hij het spel moet lezen. Het kan enorm bijdragen aan de bloei van de regio. Het jubileumboek 400 jaar RuG heeft dat wel geleerd. We kijken daarom reikhalzend uit naar het voorstel van Jouke de Vries met in zijn kielzog het provinciebestuur van Drenthe.

Michel Berends uit Assen, commissielid Statenfractie PvdA

Deze bijdrage verscheen op 1 augustus in het Dagblad van het Noorden.

[beeld: Pixabay]