Waterschap en politiek: linkse dijken en rechtse zuivering?

Binnen de wereld van de waterschappen woedt al jarenlang de discussie over de zogenaamde geborgde zetels: zetels in het algemeen bestuur die niet middels verkiezingen worden ingevuld, maar door belangenorganisaties. In het bestuur van bijvoorbeeld Noorderzijlvest zitten vier leden namens de LTO, twee leden namens het bedrijfsleven en één lid namens de natuurorganisaties. De rest, 16 zetels, wordt ingenomen door vertegenwoordigers van politieke partijen. Voor die 16 zetels zijn er elke 4 jaar verkiezingen, gelijktijdig met de verkiezingen van Provinciale Staten. Enkele maanden geleden heeft GroenLinks een wetsvoorstel ingediend met als uitgangspunt dat de geborgde zetels moeten worden afgeschaft. Onze partij is ook voorstander van het afschaffen van deze geborgde zetels. En er is een door het Rijk ingestelde adviescommissie die hetzelfde advies heeft gegeven.

Het wetsvoorstel van GroenLinks ligt nu bij de Raad van State. Behandeling hiervan zal dus wel na de Tweede Kamer-verkiezingen worden en de discussie zal wellicht deel uitmaken van de formatie. Hoe liggen de verhoudingen: rechts is voor behoud van de geborgde zetels, wellicht in wat andere aantallen. Links is voor afschaffing, waarbij we in dit geval D66 ook even, heel even, links mogen noemen.

Nu kun je je afvragen wat de politiek te zoeken heeft binnen een zogenaamde functionele overheid: het waterschap heeft wettelijk vastgelegde taken en geen eigen beleidsruimte. Die ruimte hebben gemeenten en provincies wel. Juist die functionaliteit is voor rechts reden om vast te houden aan die geborgde zetels: het levert deskundigheid op en bovendien bepalen de waterschappen voor een belangrijk deel wat er met water in het landelijk gebied gebeurt. Een wat kromme redenering, die deskundigheid kan ook prima binnen politieke partijen geleverd worden. Dat doet de PvdA al jaren. En belangenbehartiging, wat je regelmatig ziet in waterschappen, maar ook bij andere bestuurslagen, lukt ook heel goed zonder die borging. Het is denk ik ook vooral die belangenbehartiging die voor rechts van belang is. En daar vind ik weinig politieks aan. Politieke partijen zijn prima in staat om alle inwoners, ook boeren en natuurorganisaties, te vertegenwoordigen. En daar komt nog bij dat de positie van waterschappen steeds breder en maatschappelijker wordt. Maatregelen rond klimaat aanpassing raken ons allemaal. En dan noem ik nog niet eens het feit dat de inkomsten van de waterschappen voor zeker 80 procent van de inwoners komen. Kortom: wat mij betreft zo snel mogelijk naar een uitkomst van deze discussie. En dan een goeie politieke discussie over wat maatregelen mogen kosten en hoe de lasten daarvoor worden verdeeld. Al hebben waterschappen zelfs daar niet zo heel veel over te zeggen.